yazdaoructutarken
İslam dünyasının büyük bir heyecanla beklediği Ramazan ayı yaklaşıyor. Yüce Allah, Kuran’da, Ramazan Ayı’nın “Bin aydan daha hayırlı olduğunu” (Kadir Suresi, 3) bildirmiştir.Bu hayırlı günler eskiye göre daha uzun ve sıcak olacağından, uzmanlar oruç tutan kişileri daha dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. “Bu sene orucu nasıl tutacağız?” diye düşünürken, bu düşüncenin açlıktan değil, sıcak günlerdeki su ihtiyacından olacağını hepimiz biliyoruz.
Ramazan ayına girmeden tavsiye amacıyla hazırlanan bu yazıda, Dr. Yavuz Furuncuoğlu ve Prof. Dr. Bingür Sönmez’in “Sıcak günlerde oruç tutarken nelere dikkat etmeliyiz?” sorusuyla ilgili görüşlerini sizler için bir araya getirdik.
Şeker hastalığı, tansiyon, böbrek ve kalp yetmezliği olanların, gebeler ve yaşlıların mutlaka doktor kontrolü altında oruç tutmaları gerektiğini belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yavuz Furuncuoğlu, “Kısa günlerde iftar, akşam yemeğine; sahur ise sabah kahvaltısına benzetilirdi. Şimdi ise süre çok uzun olduğundan dolayı sahuru kuvvetli yapmak gerekir. Yaz dönemi olduğundan kişilerde aşırı sıvı kaybı beklenebilir. Bu da vücutta hipoglisemi (kan şekernide düşme) gibi bazı problemlere neden olabilir. Bu durum obezlerde, şeker hastalarında, insülin direnci bulunanlarda, son dönemde kilo alanlarda ve hipoglisemiye meyilli olan kişilerde daha ağır seyreder. Bunu önlemek için mutlaka sahura kalkmak ve iftar ile sahur arasında ara öğün almak gerekir” şeklinde konuştu.
BOL SIVI TÜKETİLMELİ
Dr. Furuncuoğlu sözlerine şöyle devam etti: “Vücut direncinin düşmemesi için meyve ve sebze tüketimine ağırlık verilmelidir. Tok tutacağı için proteinli gıdalar alınmalıdır. İyi ve dengeli beslenme olmadığı takdirde unutkanlık, halsizlik, kansızlık, baş dönmeleri ve hafıza problemleri yaşanacağı unutulmamalıdır. Ramazanda yağlı yiyeceklerden kaçınmak, mideyi birden fazla doldurmamak gerekir. Özellikle bu sene bol sıvı tüketimine özenle dikkat etmek gerekir. Bunun için önereceğim en önemli gıda, hem şeker ihtiyacını hem de sıvı ihtiyacını karşılayacağından dolayı kompostolardır. Uzun süre susuz kalmak böbrekleri yorabileceğinden gut hastaları, bol sıvı almanın yanı sıra ürik asidin yükselmesini önlemek amacıyla ilaçlarını düzenli olarak kullanmalıdırlar.”
HASTALAR ORUÇ TUTABİLİR Mİ?
Hastalıklara göre alınabilecek önlemleri sıralayan Furuncuoğlu, Ramazan ayının anlamını hissederek, buna göre bir yaşam tarzı geliştirilirse sorunların oluşmayacağını belirtti. Furuncuoğlu, “Reflü, kabızlık ve hemoroiti olan hastalar, Ramazan ayında sıkıntı çekebilirler. Kabızlık çekenler bol posalı gıdalar tüketmeli ve bol sıvı almalıdırlar. Reflüsü olanlar, yağlı yiyeceklerden kaçınmalı ve yemekten sonra hemen uyumamalıdır. İftar sonrası teravih namazları bunun için tavsiye edilir. Reflü hastalarının yatarken iki yastıkla yatmaları önerilir. Diabeti olan hastalar ancak doktor kontrolünde, insülin kullanan hastaların ise oruç tutmamaları tavsiye edilir. Kan şekerini dengede tutmak için günde sadece bir kere insülin alan hastalar doktor kontrolünde oruç tutabilirler. Kan şekeri çok düşen ve çok yükselen hastalar, böbreklerinde protein kaçağı olanlar, düzensiz ve takipsiz diabet hastalığı olan kişilerin uzun ve sıcak günlerde oruç tutmaları sakıncalıdır. Bu duruma uzman bir doktorun karar vermesi gerekir” ifadelerini kullandı.
EYVAH TANSİYONUM VAR!
Tansiyon hastalarının oruç tutmak konusunda daha şanslı olduklarını kaydeden Yavuz Furunucuoğlu, “Kişilerin kontrolsüz giden bir tansiyonları yoksa iftar ve sahurda ilaçlarından yararlanarak oruç tutabilirler. Kalp yetersizliği ve ritm bozukluğu nedeniyle kan sulandırıcı kullananlar ve ağır kap yetersizliği olanlar oruç tutamayabilir. Buna uzman bir doktorun karar vermesi gerekir. Aksi durumlarda sıcak ve uzun günlerde oruç tuttuklarında tansiyon düşmesi, kalp krizi, tansiyon yükselmesi, hipoglisemi, hiperglisemi, şuur bozukluğu gibi sağlık sorunlarıyla karşılaşabilme olasılıkları yükselir. Bunun için muhakkak doktor kontrolü ve izni ile oruca karar vermeleri gerekir. Ramazan ayında ibadet niyetiyle oruç tuttuğumuzu düşünürsek, oruç tutma konusunda daha başarılı olacağımıza inanıyorum” ifadelerini kullandı.
GÜNDE EN AZ 2 SAAT UYKU ŞART
Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, Ramazan ayının bu yıl uzun ve sıcak günlere denk gelmesi nedeniyle sağlıklı kişilerin oruç tutarken günde en az iki saat uyumalarını öneriyor.
Oruç tutmak isteyen kalp hastalarını dikkatli olmaları konusunda uyaran Prof. Dr. Bingür Sönmez, “Ağustos sıcakları ile uzun günlerin birleşimi, oruç tutacak kişilerin bu yıl daha dikkatli olmasını gerektiriyor. Çünkü vücudun sıvı ve tuz kaybı nedeniyle sağlıklı kişilerde bile tansiyon ve kalp ritminde bozukluk, baygınlık ve kan şekerinde düşme gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bunun için bu uzun günlerde; gündüz en az iki saat uyumak gerekir. Ramazan boyunca iki saatlik ‘siesta’, vücudun su ve elektrolit kaybını önlemek bakımından büyük önem taşır. Akdeniz ülkelerinin bir geleneği olan ‘siesta’ denilen öğle uykusu alışkanlığının olduğu ülkelerde, kalp hastalıklarının düşük olması dikkat çekiyor. Uykunun yanı sıra baş bölgesinin sık sık ıslatılıp, yüzün yıkanması da bedenin sıcağa karşı dayanmasında etkili olur” dedi.
KALP HASTALARI VE ORUÇ
“Geçmiş yıllardaki Ramazanlarda durumu uygun olan kalp hastalarımıza oruç tutabileceklerini söylerken, meslektaşlarım ve ben bu yıl bunu büyük bir risk olarak görüyoruz” diyen Sönmez, “Ağustos sıcakları ile birleşen 15 saatlik açlık, kalp hastaları için çok tehlikeli olabilir. Bu süre içinde ilaçlarını uygun aralıkla alamayacakları gibi, hastaların elektrolit, su ve tuz kaybı da dikkate alınmalıdır. 15 saat boyunca yeterli su alınamaması tansiyon düşüklüğü ve fenalık hissi sonuçlanarak kalpte sorunlar oluşturabilir” ifadelerini kullandı.
RAMAZANDAKİ BESLENME ŞEKLİ NASIL OLMALIDIR?
Acıkırım korkusuyla tıka basa yenmenin sakıncalı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sönmez, “Ramazan’da öğün sayısının azalması, metabolizmayı olumsuz etkiler. Bu nedenle iftara önce bir kase çorba ile başlanmalı. Bir kase komposto veya sütlü tatlı yenmeli teravih namazına gidip, döndükten sonra tamamlayıcı hafif bir yemek tercih edilmelidir. Sahurda mümkün olduğu kadar tuzlu ve tatlı olmayan yemekler seçilmeli. Bu şekilde üç öğün yemek yenmiş olacak ve vücut olumsuz etkilenmeyecektir” şeklinde konuştu.
Resullullah (S.A.V) buyurmuştur ki: “Sıcak günlerde oruç tutmak cihattır”
* Ebu Bekir İbni Abdurrahman anlatıyor: “Resullullah’ı (S.A.V) oruçlu iken sıcaktan dolayı başına su dökerken gördüm.” (Müsned 3:219,319)
* İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Kim çok sıcak bir günde Allah için oruç tutar ve susarsa, Allah -u Teala, bir meleği ona vekil kılar; iftar edinceye dek onun yüzüne el sürerek onu müjdelerler.”
aile